Cà phê và trà, bên cạnh hình thức pha với nước, còn có thể sử dụng để phối hợp với nhiều nguyên liệu khác nhằm tạo ra các loại đồ uống thơm ngon, khiến chúng trở nên phổ biến khắp thế giới. Cả cà phê và trà đều chứa các thành phần có lợi cho sức khỏe, và việc thưởng thức chúng cùng bạn bè cũng mang lại nhiều lợi ích.
1. Nguyên liệu chế biến cà phê
Cà phê được tạo ra từ hạt cà phê, và cây cà phê là loại cây có mặt ở hơn 50 quốc gia trên thế giới, bao gồm cả Hoa Kỳ (Hawaii). Hạt cà phê được rang lên, sau đó nghiền thành bột, rồi sử dụng bột đó với nước sôi theo nhiều cách khác nhau để tạo ra thức uống cà phê, tùy thuộc vào cách thực hiện ở từng vùng địa lí hoặc theo sở thích cá nhân.
2. Nguyên liệu để tạo ra trà
Hơn 2/3 dân số thế giới uống trà, là một thức uống được tạo ra từ lá của một loại thực vật có tên khoa học là Camellia sinensis. Cách tạo ra trà đơn giản nhất là ngâm lá trà vào nước nóng trong vài phút, sau đó có thể uống trà nóng hoặc uống trà đá.
Trà mạn là một trong những loại thức uống quen thuộc của người Việt
3. Hàm lượng caffeine
Caffeine có trong các loại đồ uống như cà phê và trà. Caffeine có thể đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng cũng có thể gây hại cho cơ thể con người nếu sử dụng không đúng cách.
Hàm lượng caffeine có thể thay đổi tùy thuộc vào liều lượng pha chế hoặc phương pháp pha chế. Tuy nhiên, với cùng một liều lượng giống nhau, cà phê thường chứa nhiều caffeine hơn trà.
Lượng caffeine được coi là an toàn cho con người là 400mg mỗi ngày. Một tách cà phê (240ml) chứa trung bình 95mg caffeine. Trong khi đó một tách trà đen với kích cỡ tương tự chỉ chứa 47mg caffeine.
Caffeine có thể làm giảm nguy cơ mắc một số bệnh mạn tính, giúp bạn duy trì sự tỉnh táo cho cơ thể và tăng sức bền khi tập luyện.
Một nghiên cứu trên 48 người cho thấy, những người nạp từ 75 - 150mg caffeine có trí nhớ tốt hơn, khả năng tiếp nhận và xử lý thông tin nhanh chóng hơn sơ với nhóm không sử dụng cà phê.
Caffeine có tác dụng trong việc kích thích các chất dẫn truyền thần kinh giúp não bộ tỉnh táo hơn
Các nghiên cứu khác chỉ ra rằng caffeine có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 bằng cách tăng độ nhạy của cơ thể với insulin. Một đánh giá trên 9 nghiên cứu với 193.473 người tham gia cho thấy thường xuyên uống cà phê làm giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.
Hơn nữa, lượng caffeine vừa phải có liên quan đến tác dụng bảo vệ cơ thể và chống lại chứng sa sút trí tuệ, bệnh Alzheimer, hội chứng chuyển hóa và bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.
Cả cà phê và trà đều có thể đem lại sự tỉnh táo cho cơ thể theo những cách khác nhau.
Cà phê: Caffeine có tác dụng trong việc kích thích các chất dẫn truyền thần kinh là norepinephrine và dopamine giúp não bộ minh mẫn và tỉnh táo hơn. Cà phê có tác động đến cơ thể gần như ngay lập tức. Đây là lý do tại sao nhiều người thích uống một tách cà phê khi họ cần tỉnh táo tức thì.
Trà: Mặc dù trà có hàm lượng caffeine thấp hơn, nhưng trà lại giàu L-theanine, một chất chống oxy hóa mạnh cũng có khả năng kích thích não bộ.
Không giống như caffeine, L-theanine có thể cung cấp tác dụng chống căng thẳng bằng cách tăng sóng alpha trong não, giúp cơ thể bình tĩnh và thư giãn. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng việc tiêu thụ L-theanine cùng với caffeine - đều có trong trà - có thể giúp bạn duy trì sự tỉnh táo, tập trung, chú ý và nhạy bén.
4. Trà xanh, trà đen, trà ô long khác nhau ở điểm nào?
Những người sản xuất trà sẽ phơi khô và nghiền nhỏ lá trà để lấy đi tinh dầu, sau đó có thể lại tiếp tục đem phơi, phụ thuộc vào loại trà muốn sản xuất ra. Quá trình này gọi là lên men trà, tức là một quá trình phản ứng hóa học tác động tới hương vị của trà và khiến lá trà chuyển sang màu nâu.
Thời gian phơi càng lâu thì nồng độ caffeine sẽ càng nhiều. Trà xanh có nghĩa là lá trà hoàn toàn không trải qua quá trình lên men, do đó trà xanh gần như không chứa caffeine. Trà đen là loại trà trải qua quá trình lên men dài nhất, còn trà ô long thì thời gian lên men ngắn hơn trà đen.
Trà xanh là lá trà hoàn toàn không trải qua quá trình lên men
5. Các lợi ích sức khỏe của cà phê và trà
5.1 Với gốc hóa học tự do
Gốc hóa học tự do có khả năng gây tổn thương cho các tế bào, từ đó dẫn tới nhiều căn bệnh khác nhau. Cơ thể sản sinh ra gốc hóa học từ trong quá trình chuyển hóa thức ăn và khi ánh sáng mặt trời tác động lên da. Gốc hóa học tự do cũng có thể bắt nguồn từ đồ ăn thức uống con người tiêu thụ. Trà và cà phê với thành phần chứa các chất chống oxy hóa sẽ giúp bảo vệ cơ thể trước tác động của các gốc hóa học tự do.
5.2 Với đái tháo đường tuýp 2
Cả trà và cà phê đều có mối liên hệ với việc làm giảm nguy cơ xuất hiện đái tháo đường tuýp 2. Trong cà phê chứa nhiều các chất chống oxy hóa giúp cơ thể duy trì và kiểm soát ổn định nồng độ đường huyết, là yếu tố tối quan trọng trong bệnh cảnh của đái tháo đường. Các chất chống oxy hóa có trong trà có thể giúp cơ thể xử lí lượng đường trong máu.
5.3 Với phòng ngừa bệnh Parkinson
Trà và cà phê có thể giúp ngăn ngừa bệnh Parkinson - là một căn bệnh nghiêm trọng tấn công vào các tế bào thần kinh ở não bộ và khiến cơ thể khó vận động. Một số nghiên cứu gợi ý caffeine có thể làm giảm nhẹ các triệu chứng sớm của bệnh Parkinson, trong khi các nghiên cứu khác cho thấy uống cà phê và trà có thể là biện pháp phòng ngừa bệnh Parkinson hàng đầu.
5.4 Với ngăn ngừa bệnh lý tim mạch
Đã từng có thời gian bác sĩ nghĩ rằng bệnh nhân nên giảm bớt việc tiêu thụ trà và cà phê do lo ngại thành phần caffeine, nhưng giờ mọi suy nghĩ đã thay đổi, bởi caffeine có khả năng bảo vệ cơ thể trước bệnh lý tim mạch. Trong một nghiên cứu, những người uống từ 3 tới 5 cốc cà phê mỗi ngày sẽ ít bị lắng đọng canxi ở mạch vành hơn, từ đó làm giảm nguy cơ xuất hiện bệnh lý tim mạch.
5.5 Với bệnh lý về gan
Uống từ 3 cốc cà phê trở lên mỗi ngày có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh gan mạn tính, xơ gan và ung thư gan. Trong thành phần cà phê chứa hơn 100 hợp chất hóa học khác nhau, và các nhà nghiên cứu đang tìm hiểu tác dụng của chúng cũng như cách phối hợp chúng với nhau để điều trị các bệnh về gan.
5.6 Với đột quỵ
Uống một cốc trà hoặc cà phê mỗi ngày có thể giúp làm giảm nguy cơ xuất hiện đột quỵ. Lí do có thể là vì cà phê có khả năng làm giảm viêm và giúp kiểm soát nồng độ đường máu. Uống trà đen có mối liên quan tới việc hạ thấp huyết áp, từ đó cũng giúp giảm nguy cơ mắc đột quỵ.
5.7 Với ung thư
Trà xanh và cà phê có thể giúp ngăn ngừa ung thư vú và ung thư tiền liệt tuyến, trong khi tất cả các loại trà đều có thể giúp bảo vệ trước các loại ung thư của buồng trứng và dạ dày. Các nhà nghiên cứu nghĩ rằng các chất chống oxy hóa trong trà, gồm một chất có tên là polyphenol, đã mang lại tác dụng như vậy.
5.8 Với bệnh Alzheimer
Đây là một rối loạn tấn công vào các tế bào thần kinh của não bộ, gây ra mất trí nhớ, thay đổi cách suy nghĩ và hành vi. Cà phê có chứa các chất chống oxy hóa có thể giúp bảo vệ các tế bào thần kinh, còn trà xanh được cho rằng chứa các chất chống lại những protein có khả năng là nguyên nhân gây ra bệnh.
5.9 Với sỏi túi mật
Cà phê có khả năng làm giảm nguy cơ xuất hiện sỏi túi mật do nó kích thích mật di chuyển khỏi túi mật nhiều hơn, và làm giảm khả năng xuất hiện cholesterol tinh thể hóa thành sỏi trong túi mật.
5.10 Giúp giảm cân
Nếu sử dụng trà hoặc cà phê nguyên bản chứa ít năng lượng thay thế cho những thức uống có đường bổ sung thì cơ thể có thể dễ giảm cân hơn. Trà và cà phê nguyên bản gần như không chứa năng lượng, và hiển nhiên chúng sẽ không mang lại tác dụng gì nếu thêm đường, sữa hoặc kem trước khi uống.
5.11 Đừng uống quá nhiều
Bên cạnh các lợi ích vừa nêu ở trên, nếu tiêu thụ quá nhiều caffeine có thể khiến cơ thể xuất hiện lo âu hoặc kích thích và gây ra hiện tượng khó ngủ. Nó cũng có thể khiến cơ thể khó hấp thụ canxi, ảnh hưởng trực tiếp tới xương.
6.Trà và cà phê cái nào tốt hơn?
Tiêu thụ quá nhiều cà phê có thể đem lại nhiều tác dụng phụ cho cơ thể, chẳng hạn như suy tim, tăng nhịp tim. Tuy nhiên, các nghiên cứu chỉ ra rằng tiêu thụ cà phê với mức vừa phải vẫn đem lại nhiều lợi ích cho cơ thể.
Trà và cà phê chứa nhiều các chất chống oxy hóa khác nhau và nếu uống một lượng vừa đủ, chúng đều có thể giúp cơ thể chống lại một số loại bệnh mạn tính, bao gồm cả bệnh tim mạch, tiểu đường loại 2 và một số bệnh ung thư.
Trà và cà phê cái nào tốt hơn?
Tuy vậy, do cà phê có hàm lượng caffeine cao hơn trà, nên cà phê có thể gây ra tình trạng mất ngủ. Ngoài ra, uống quá nhiều cà phê cũng có thể dẫn đến tình trạng phụ thuộc hoặc gây nghiện.
Nếu bạn là người có cơ địa nhạy cảm với caffeine, trà có thể là lựa chọn phù hợp hơn. Trà chứa L-theanine, một axit amin có thể vừa giúp thư giãn tinh thần vừa giúp cơ thể duy trì sự tỉnh táo.
>>Xem thêm: